Stratfor: Τα οκτώ κλειδιά των εξελίξεων στην Τουρκία

Τον τρόπο για να αξιολογήσετε τις εξελίξεις στην Τουρκία παρουσιάζει το Stratfor. Η στάση κρίσιμων κρίκων της αλυσίδας. Ο ρόλος στρατού και Τύπου. Η συμμετοχή των Κούρδων, οι μειοψηφίες και η... σιωπηλή πλειοψηφία.

Τις τελευταίες ημέρες η βία εξαπλώθηκε στην Τουρκία καθώς αστυνομικές δυνάμεις συγκρούστηκαν με διαδηλωτές. Ως τώρα, δύο διαδηλωτές, νεαροί, έχουν σκοτωθεί. Ο ένας χτυπήθηκε από ταξί στην Κωνσταντινούπολη και ο άλλος από αντλία νερού στην Αντιόχεια, στην περιφέρεια Χατάι.

Οι διαδηλώσεις έχουν μικρότερο μέγεθος και ένταση από το Σαββατοκύριακο, αλλά θα συνεχίσουμε να αξιολογούμε την ισχύ και την ύπαρξη αυτού του ιδιαίτερα διαιρεμένου κινήματος. Οι εκτιμήσεις μας θα βασιστούν στις παρακάτω κατευθυντήριες γραμμές.

 

Διατήρηση Αναλυτικής Πειθαρχίας

Διατήρηση μιας πειθαρχημένης προσέγγισης στην αξιολόγηση του μεγέθους, της σύνθεσης και της γεωγραφικής έκτασης των διαδηλώσεων. Η κάλυψη μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα τείνει να διογκώνει τους αριθμούς και τα γεγονότα. Οι μεγαλύτερες και πιο βίαιες διαδηλώσεις, με τη συμμετοχή περίπου 5.000 – 10.000 διαδηλωτών, συνεχίζονται στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στην Άγκυρα και σε μικρότερο βαθμό στα Άδανα. Μικρότερες διαδηλώσεις έχουν εκδηλωθεί στην Αττάλεια, στο Εσκισεχίρ, στη Γιάλοβα, στο Μπολού, στη Μούγκλα, στο Ικόνιο, στο Χατάι, στη Μερσίνη και στην Τραπεζούντα, με τη συμμετοχή μερικών εκατοντάδων ανθρώπων. Να επιδείξετε προσοχή σε οποιαδήποτε ανακοίνωση καλεί τους διαδηλωτές να συγκεντρωθούν το Σαββατοκύριακο, όπου μπορεί να κινητοποιηθεί μεγάλος αριθμός πολιτών.

 

Να θυμάστε τη σιωπηλή πλειοψηφία

Μην ξεχνάτε τη σιωπηλή πλειοψηφία. Το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, ιδίως το πιο συντηρητικό κομμάτι της Ανατολίας, συνεχίζει να υποστηρίζει το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Οι περισσότεροι από τους διαδηλωτές είναι μαθητές και νέοι επαγγελματίες στα 20 ή στα 30 τους, μια ομάδα που χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να εκθρέψει και να οργανώσει τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Αρκετά πανεπιστήμια, οι επικεφαλής των οποίων είναι γνωστοί επικριτές του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, έχουν αναβάλει τις τελικές εξετάσεις για τους φοιτητές της Κωνσταντινούπολης, εξέλιξη που θα ενισχύσει τη συμμετοχή στις διαδηλώσεις. Ως εκ τούτου, οι διαδηλωτές θα πρωταγωνιστήσουν στα ΜΜΕ, αλλά ακόμα δεν αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία του πληθυσμού.

 

Προσοχή για βίαιες αντιδράσεις

Να είστε σε επιφυλακή για σημάδια περιστατικών βίας απέναντι στους διαδηλωτές. Οι διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ έχουν επηρεάσει τις επιχειρήσεις γύρω από την περιοχή, μεταξύ των οποίων και τα ταξί, προκαλώντας μεγάλη ζημιά στον τουρισμό. Όσο πιο βίαιες και ενοχλητικές γίνονται αυτές οι διαδηλώσεις, κυρίως κατά τη διάρκεια νυχτερινών ταραχών όταν καίγονται αυτοκίνητα και πραγματοποιούνται επιθέσεις σε κτίρια, τόσο θα αυξάνεται ο κίνδυνος να χαρακτηριστούν οι διαδηλωτές εγκληματίες από τους υποστηρικτές του κυβερνώντος AKP. Η λαϊκή στήριξη θα έδινε πάτημα για πιο βίαιη καταστολή.

 

Αναλογιστείτε τη διχασμένη αντιπολίτευση

Να έχετε κατά νου τις βαθιές συγκρούσεις εντός του αντιπολιτευτικού κινήματος. Οι διαδηλωτές εκπροσωπούν ένα ιδιαίτερα κατακερματισμένο συνάθροισμα κεμαλιστών της μεσαίας τάξης και των κοσμικών ελίτ που ταυτίζονται με το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα:

Νέους οικολόγους που στηρίζονται από παλαιότερες γενιές αριστεριστών. Τα πιο φιλελεύθερα μέλη του AKP που πιστεύουν ότι ο Ερντογάν έχει γίνει πολύ ισχυρός. Κούρδους υποστηρικτές του Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας, που απαιτούν δικαιώματα για τους Κούρδους. Δυσαρεστημένους επιχειρηματίες που πιστεύουν ότι το πελατειακό επιχειρηματικό δίκτυο του AKP είναι διεφθαρμένο. Ακροδεξιούς υπερεθνικιστές του κόμματος Εθνικιστικό Κίνημα. Μια μειονότητα Αλεβιτών, τους οποίους ο Ερντογάν προσέβαλε επιλέγοντας να δώσει στην τρίτη γέφυρα που ετοιμάζεται να κατασκευαστεί στον Βόσπορο το όνομα του Σουλτάνου Σελίμ Α', ο οποίος ευθύνεται για τη σφαγή των Αλεβιτών προγόνων τους. Και μέλη του επιδραστικού μετριοπαθούς ισλαμικού κινήματος Γκιουλέν, τα οποία τάσσονται ανοιχτά κατά του κόμματος του Ερντογάν.

Ένα αντιπολιτευτικό κίνημα το οποίο είναι τόσο διχασμένο θα αντιμετωπίσει προβλήματα να αντέξει ως ένα ενιαίο και συνεκτικό μόρφωμα, ιδίως χωρίς μια ισχυρή προσωπικότητα που θα το κρατήσει ενωμένο.

 

Παρακολουθείτε τα τουρκικά ΜΜΕ

Να παρακολουθείτε στενά το πολιτικό ρεύμα στα τουρκικά ΜΜΕ. Ενώ διάφορα μέσα, όπως η Hyrriyet, συνέχισαν την κριτική στο κυβερνών κόμμα, εφημερίδες που κάποτε ήταν πολύ κοντά σε αυτό, όπως η Yeni Safak, έχουν φιλοξενήσει αρθρογράφους που έχουν ταχθεί ανοιχτά στο πλευρό των διαδηλωτών. Το NTV του Dogus Group και το CNN Turk, ένας συνεταιρισμός της Time Warner και της Dogan Media, αρχικά αγνόησε τις διαδηλώσεις, για να ξεκινήσει να τις καλύπτει στις 3 Ιουνίου (τόσο το Dogus Group όσο και η Dogan Media έχουν τεταμένες σχέσεις με το κυβερνών κόμμα και αναγκάστηκαν να το αντιμετωπίσουν πιο προσεκτικά τα τελευταία χρόνια).

Εν τω μεταξύ, το πρακτορείο ειδήσεων Zaman Media, που βρίσκεται στο ρεύμα των γκιουλενιστών, ανακοίνωσε στις 3 Ιουνίου ότι θα σταματήσει τη συνεργασία του με το κρατικό πρακτορείο Anatolia, επικαλούμενο ενοχλήσεις για τα ηθικά παραπτώματα του τελευταίου. Αυτό είναι ένα μεγάλο οικονομικό πλήγμα για το πρακτορείο, το οποίο κερδίζει το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων του από εγγραφές, παρά τους δεσμούς του με το κράτος.

Το ολοένα και μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ του κινήματος Γκιουλέν και του κυβερνώντος κόμματος εγείρει ερωτήματα για το κατά πόσον οι γκιουλενιστές θα κατευθύνουν τα μέσα και τις επιχειρήσεις τους προς μια εναλλακτική του κυβερνώντος AKP και του ίδιου του Ερντογάν.

 

Προσοχή στην επιχειρηματική κοινότητα

Εκμεταλλευόμενο το κλίμα των διαδηλώσεων, το εργατικό σωματείο CPWU κάλεσε απεργία από τις 4 ως τις 5 Ιουνίου, για να απαιτήσει υψηλότερους μισθούς και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Το σωματείο είχε κατά το παρελθόν διαφωνίες με την κυβέρνηση για συλλήψεις μελών του. Πολλές επιχειρήσεις θα είναι επιφυλακτικές να κινηθούν ανοιχτά κατά του AKP, αλλά δείξτε μεγάλη προσοχή στις ανακοινώσεις και στις δράσεις των επιχειρηματικών συλλόγων της Τουρκίας με τη μεγαλύτερη επιρροή και άλλων μεγάλων ενώσεων σχετικά με τις διαδηλώσεις.

Προσέξτε τον στρατό

Να παρατηρείτε τις αντιδράσεις του στρατού στις διαδηλώσεις. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, στρατιωτικό προσωπικό έχει μοιράσει μάσκες οξυγόνου σε διαδηλωτές στην Κωνσταντινούπολη και έχει μεταφέρει τραυματισμένους διαδηλωτές στο στρατιωτικό νοσοκομείο κοντά στο Ταξίμ. Ο στρατός θα προσπαθήσει πιθανότατα να αποφύγει τη δημιουργία μιας "κατάστασης ασφαλείας", στην οποία θα κληθεί να παρέμβει. Αν και σχετικά απίθανο σε αυτό το σημείο, αναζητήστε σημάδια για έναν πιο ενεργό ρόλο στη στήριξη των διαδηλωτών. Το AKP έχει καταστήσει πιο ουδέτερο τον ρόλο του στρατού στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια,αλλά ο στρατός μπορεί να δει μια ευκαιρία να ανακτήσει λίγη από τη χαμένη επιρροή.

 

Καταγράψτε την κουρδική συμμετοχή

Να έχετε το βλέμμα στραμμένο στο στρατόπεδο των Κούρδων διαδηλωτών. Κατά τις διαδηλώσεις του Σαββατοκύριακου, οι διαδηλωτές υπέρ του κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας βρέθηκαν στο πλευρό εθνικιστών πολιτικών αντιπάλων για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην κυβέρνηση. Η κουρδική εμπλοκή στις διαδηλώσεις έχει προκαλέσει αμφιβολίες για το κατά πόσον ο Ερτνογάν θα είναι σε θέση να βασιστεί στις ψήφους τους για ένα δημοψήφισμα τροποποίησης του συντάγματος, το οποίο θα του επιτρέψει να κατέβει για πρόεδρος του 2014.

Η εθνικιστική ρητορική έχει αρχίσει να οδηγεί ορισμένους από αυτούς τους Κούρδους υποστηρικτές μακριά από τις διαδηλώσεις. Το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν μπορεί να προσπαθήσει να στρέψει αυτό το δημοφιλές κίνημα κατά του Ερντογάν, προς όφελος των ειρηνευτικών του διαπραγματεύσεων του με την κυβέρνηση.