Η Εθνική Πινακοθήκη ήταν το μόνο ελληνικό μουσείο, το οποίο είχε στην κατοχή του ελαιογραφία του Πάμπλο Πικάσο. Ηταν ένας πίνακας του 1939, από τη σειρά με τα Γυναικεία Κεφάλια, που απεικόνιζε την ερωμένη και μούσα του Ντόρα Μάαρ. Το έργο είχε επιλέξει και δωρίσει ο ίδιος ο καλλιτέχνης στον ελληνικό λαό, ως αναγνώριση της αντίστασης στη ναζιστική κατοχή.
Ομως τα ξημερώματα της Δευτέρας, άγνωστοι κατάφεραν να το κλέψουν, μαζί με έναν πίνακα του Πιετ Μοντριάν και ένα σχέδιο Ιταλού καλλιτέχνη που χρονολογείται από τις αρχές του 17ου αιώνα, στην μεγαλύτερη ληστεία σε μουσείο που έχει γίνει ώς σήμερα στη χώρα μας.
Τα τρία κλαπέντα έργα ήταν εκτεθειμένα στο πλαίσιο του αφιερώματος «Στ' αδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης. Αγνωστοι Θησαυροί από τις Συλλογές της», το οποίο ολοκληρώθηκε την Κυριακή και χθες τα εκθέματα θα επέστρεφαν στις αποθήκες. Σε λίγους μήνες μάλιστα, η Εθνική Πινακοθήκη θα έκλεινε τις πόρτες της στο κοινό για δύο χρόνια, ώστε να γίνουν τα απαραίτητα έργα για την κτιριακή της επέκταση.
Οι διαρρήκτες απέσπασαν τους δύο πίνακες από τον εκθεσιακό χώρο κοντά στην είσοδο του Μουσείου και το σχέδιο από τον ημιώροφο. Πηγές της «Κ» αναφέρουν ότι οι ληστές κατά την καταδίωξή τους από τον φύλακα άφησαν πίσω τους ένα ακόμα έργο του Πιετ Μοντριάν, που δεν κατάφεραν να πάρουν μαζί τους. Προσθέτουν επίσης ότι δεν είχαν στόχο το σχέδιο (στον ίδιο χώρο μάλιστα υπήρχαν πολυτιμότερα σχέδια του Ρέμπραντ και του Ντίρερ) αλλά συγκυριακά έριξαν κάτω και έσπασαν την προθήκη στην οποία κρεμόταν, όταν εισέβαλαν στην Πινακοθήκη από την πλαϊνή πόρτα, η οποία βρισκόταν στον ημιώροφο. Είναι σαφές ότι οι δράστες θέλησαν να κλέψουν έργα με την υπογραφή δύο από τους πιο γνωστούς ξένους καλλιτέχνες που έχει στη συλλογή της η Πινακοθήκη, εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία ότι αυτά βρίσκονταν στον εκθεσιακό χώρο και όχι στην αίθουσα φύλαξης.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Αστυνομίας, η λεία της μεγαλύτερης ληστείας σε ελληνικό μουσείο περιλαμβάνει τον πίνακα ζωγραφικής «Γυναικείο Κεφάλι», (λάδι σε μουσαμά, διαστάσεων 56 Χ 40 εκ.), του Πάμπλο Πικάσο. Σε πρόσφατες δημοπρασίες από μεγάλους οίκους πλειστηριασμών στο εξωτερικό, αντίστοιχα έργα του καλλιτέχνη που έχουν το ίδιο θέμα, διαστάσεις και χρονολογία έχουν εκτιμηθεί μεταξύ 4 και 6 εκατομμυρίων ευρώ. Τον πίνακα ζωγραφικής «Μύλος», (λάδι σε μουσαμά, διαστάσεων 35 Χ 44 εκ.), πρώιμο έργο του Ολλανδού ζωγράφου Πιετ Μοντριάν που φιλοτεχνήθηκε το 1905. Το έργο αυτό αγοράσθηκε το 1963 από τον Αλέξανδρο Παππά και αποτέλεσε δωρεά προς την Εθνική Πινακοθήκη. Ενα έργο σε χαρτί του Ιταλού Γκουλιέλμο Κάτσια (Μονκάλβο), (πένα με αραιωμένη σέπια, διαστάσεων 27 Χ 16,8 εκ.) και απεικονίζει τον Αγιο Diego de Alcala σε έκσταση με την Αγία Τριάδα και τα σύμβολα του πάθους. Το έργο απετέλεσε δωρεά το 1907 του Γρηγορίου Μαρασλή προς το Μουσείο.
Η γαλλική δωρεά
Πέρα από την οικονομική αξία του έργου του Πάμπλο Πικάσο, το έκθεμα είχε ιδιαίτερη συμβολική και συναισθηματική αξία. Αποτελούσε το σημαντικότερο πίνακα μιας δωρεάς Γάλλων καλλιτεχνών που συγκέντρωσε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το ζεύγος Ροζέ και Τατιάνας Μιλιέξ. Η δωρεά περιελάμβανε επίσης άλλα 27 ζωγραφικά έργα, 6 σχέδια, 6 χαρακτικά, 4 γλυπτά και πολλά κείμενα Γάλλων λογοτεχνών, ως στήριξη στον ελληνικό λαό για την αντίσταση στον κατακτητή και την αιματηρή αδελφοκτόνο σύγκρουση του Εμφυλίου. Παρουσιάστηκαν στην έκθεση «Ηommage a la Grece» στο Γαλλικό Ινστιτούτο το 1949. Εκτός από τον Πικάσο έδωσαν έργα τους σπουδαίοι καλλιτέχνες όπως ο Ματίς, ο Μπονάρ, ο Πικάμπια και ο Ντιφί. Η δωρεά εμπλούτισε τη συλλογή δυτικοευρωπαϊκής τέχνης της Εθνικής Πινακοθήκης και έτσι το ελληνικό μουσείο βρέθηκε να έχει έναν πίνακα του Πικάσο στην κατοχή του. Ο Μασσαλιώτης ένθερμος φιλέλληνας λόγιος Ροζέ Μιλιέξ και η Ελληνίδα σύζυγός του Τατιάνα είχαν καταφέρει να ενώσουν την Ελλάδα με την πνευματική Γαλλία.
Τα κίνητρα
Το πρωτοφανές -για τα ελληνικά δεδομένα- περιστατικό της ληστείας μπορεί να έγινε για τρεις λόγους, υποστηρίζει πηγή της «Κ»: «Είτε έχουμε να κάνουμε με αδαείς που οργάνωσαν μια ληστεία χωρίς να έχουν συνειδητοποιήσει πόσο δύσκολο είναι να πουληθεί ένα τέτοιο έργο. Είτε ενήργησαν κατά παραγγελία τρίτου, ο οποίος είχε την οικονομική δυνατότητα να χρηματοδοτήσει μια τέτοια ληστεία και να κρατήσει το έργο για τον εαυτό του. Ενδεχομένως όμως οι διαρρήκτες να ζητήσουν λύτρα, το ερχόμενο χρονικό διάστημα». Η ίδια πηγή υποστηρίζει ότι υπάρχει και ακόμα μια εκδοχή. Συχνά πίσω από τέτοιες κλοπές κρύβονται άνθρωποι που γνωρίζουν καλά το μουσείο, τις συλλογές και τις συνθήκες φύλαξης των έργων. Οπως και αν έχουν τα πράγματα, θεωρείται απίθανο ο κλεμμένος Πικάσο και τα άλλα δύο έργα να βγουν στην αγορά.
Αλλωστε, πριν από λίγους μήνες, εντοπίστηκε στα χέρια Ελλήνων, έργο μαθητών του Ρούμπενς που είχε κλαπεί στο Μουσείο της Γάνδης το 2001. Η Ιντερπόλ έχει ειδικούς καταλόγους με όλα τα κλεμμένα έργα από μουσεία ανά τον κόσμο έτσι ώστε να εμποδίζει τους κλέφτες να τα βγάλουν σε δημοπρασίες. Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της κλοπής, το Διαδίκτυο είχε αναφορά στην είδηση σε 67.000 σελίδες.
Ανησυχία για τη φύλαξη μουσείων και αρχαιολογικών χώρων
H χθεσινή ληστεία δημιούργησε πολλά ερωτηματικά για το πόσο καλά φυλάσσονται τα ελληνικά μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι. Η συγκυρία είναι ιδιαίτερη: η ελληνική πολιτεία, στο πλαίσιο των περικοπών στο οικονομικό κόστος και το ανθρώπινο δυναμικό (μέσω της εφεδρείας και των μετατάξεων), επιχειρεί να αλλάξει παγιωμένους μηχανισμούς στελέχωσης και καθημερινής πρακτικής.
Τον τελευταίο καιρό, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και οι επιτελείς τους εκφράζουν την ανησυχία τους για το κατά πόσο αυτές οι αλλαγές, που γίνονται συχνά χωρίς σχεδιασμό ή κοινή λογική, διασφαλίζουν τον σωστό τρόπο λειτουργίας και φύλαξης. Αρκεί, λ.χ., ένας φύλακας στη νυχτερινή βάρδια για να περιφρουρήσει ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο της Εθνικής Πινακοθήκης; Πόσο καλά εκπαιδεύονται τα μέλη των εταιρειών φύλαξης αλλά και οι ίδιοι οι φύλακες που ανήκουν στο προσωπικό μουσείων και αρχαιολογικών χώρων, για να αντιμετωπίσουν ακραία περιστατικά όπως το χθεσινό; Είναι σαφές ότι η οικονομική κρίση και η εικόνα διάλυσης που δίνει η χώρα στο εσωτερικό ή το εξωτερικό θα ανοίξει την όρεξη επιτηδείων να οργανώσουν αντίστοιχες θρασύτατες ληστείες, με στόχους πολύτιμα έργα τέχνης ή αρχαιότητες. Αν το ΥΠΠΟΤ και το κάθε μουσείο ξεχωριστά δεν αλλάξει τις παρούσες συνθήκες φύλαξης, ώστε να αντιμετωπιστεί αυτή η πρόκληση, είναι θέμα χρόνου να ζήσουμε νέες κλοπές.
By: John_Spider
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου